Szkoła Powszechna w Poskwitowie została założona prawdopodobnie w 1911 roku. W celu zapewnienia podstaw materialnych funkcjonowania placówki miejscowi gospodarze oddali dobrowolnie i nieodpłatnie 2 duże morgi ziemi ornej wydzielone z ich wspólnego pastwiska. Grunt ten znajdował się w samym centrum Nowego Poskwitowa.

U swego zarania oprócz gruntu, szkoła nie dysponowała żadnym budynkiem, dlatego zajęcia lekcyjne w roku szkolnym 1911/1912 odbywały się w jednej izbie wynajętej u gospodarza poskwitowskiego Macieja Burdy. Placówka posiadała trzy oddziały, w których uczył jeden nauczyciel będący zarazem kierownikiem szkoły Jan Górecki, który był nie tylko znakomitym pedagogiem, ale także wzorem cnót patriotycznych czym inspirował uczniów, choć formalnie takie działania były surowo zakazane przez władze rosyjskie, które nakazywały w poskwitowskiej szkole naukę rosyjskiego od rana do południa, a po południu do nocy uczono języka polskiego i to według programu ustalonego przez zaborcę.

 

Uczniami placówki były dzieci pochodzące ze Starego Poskwitowa, Nowego Poskwitowa, Domiarek, Kapkazu, Przestańska i z Suchej (część Biskupic). Izba lekcyjna była wynajmowana u Macieja Burdy do 1915 roku. Od kolejnego roku szkolnego 1915/1916 sala szkolna została wynajęta u gospodarza poskwitowskiego Jakuba Kitlińskiego. Po odejściu nauczyciela Góreckiego nową nauczycielką została Rafaela Puchówna, która pracowała tu do roku szkolnego 1916/1917. Po jej odejściu szkoła była nieczynna do końca 1917 roku. Szkoła została ponownie uruchomiona w styczniu 1918 roku, a izba lekcyjna była wynajmowana u gospodarza z Poskwitowa Starego Stanisława Staszki. Placówka posiadała cztery oddziały, których kierownikiem był Marian Chudeczek.

W roku szkolnym 1919/1920 szkoła została przeniesiona do Poskwitowa Nowego, gdzie funkcjonowała w pomieszczeniu gospodarza Marcina Patoły. Nauczycielem oddziału czteroklasowego był Paweł Kołodziej, który nauczał do roku szkolnego 1924/1925.

W latach 1920-1938 funkcję szkoły pełniła ponownie izba wynajmowana u Jakuba Kitlińskiego.

W roku szkolnym 1924/1925 na miejsce przeniesionego Pawła Kołodziejczyka przybyła nauczycielka Janina Durmasiewicz (wdowa po nauczycielu Józefie Durmasiewiczu) będąca nauczycielką i kierowniczką placówki. Szkoła nie posiadała wówczas żadnych mieszkań dlatego Janina Durmasiewicz wynajmowała pomieszczenie mieszkalne w Poskwitowie, u gospodarza Mikołaja Kurbiela (pierwszego wójta Gminy Iwanowice, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę).

Od roku szkolnego 1937/1938 szkoła mieściła się u gospodarza Kazimierza Kurbiela, gdzie funkcjonowała do września 1939 roku.

Od początku istnienia placówki nauczyciele w niej uczący dążyli do wybudowania budynku szkoły na otrzymanej działce, na co teoretyczną aprobatę wyrażali gospodarze Starego i Nowego Poskwitowa oraz Przestańska, lecz nie mogli dojść między sobą do porozumienia, gdyż każda gromada chciała mieć szkołę we własnej wsi.

Z powodu wybuchu wojny pani Durmasiewicz rozpoczęła zajęcia lekcyjne od połowy października 1939 roku. Sala lekcyjna znajdowała się u Kazimierza Kurbiela. Szkoła była bardzo liczna, bo uczęszczało do niej 125 uczniów. Dlatego też w roku szkolnym 1940/1941 zatrudniono drugiego nauczyciela, wysiedlonego ze Śląska Piotra Frygę, który uczył w drugiej wynajętej sali lekcyjnej u gospodarza Stanisława Gila. Szkoła podobnie jak przed wojną posiadała cztery oddziały. Starsi uczniowie klas V-VII kontynuowały edukację w szkole zbiorczej w Iwanowicach.

Kierowniczka szkoły Janina Durmasiewicz, słynęła nie tylko ze znakomitych kompetencji pedagogicznych, ale również z … urody. W okresie okupacji niemieckiej ryzykując własnym życiem rozprowadzała nielegalną listę zakazanych podręczników polskich. Jadwiga Durmasiewicz była bratową byłego proboszcza w Iwanowicach, a następnie wyszła za mąż za leśnika p. Górskiego. Ich córką była Maria, która po II wojnie światowej ukończyła farmację i wyszła za mąż za farmaceutę Jarzębińskiego, z którym prowadziła aptekę we własnym domu w Zerwanej (Gmina Michałowice).

W styczniu 1945 roku przez kilka dni trwała przerwa w nauce, gdyż cofające się pod naporem radzieckim wojska niemieckie zajęły izby lekcyjne mieszczące się u gospodarzy poskwitowskich. Wycofujący się Niemcy zabrali ze sobą lub zniszczyli wiele pomocy naukowych. Sytuacja unormowała się w lutym 1945 roku, kiedy placówkę znów prowadziła pani Durmasiewicz (po ślubie nosząca nazwisko Górska) wspierana przez Stanisławę Żołądź, która zastąpiła powracającego na Śląsk pana Frygę. Powojenne warunki pracy były bardzo ciężkie, gdyż placówka wynajmowała tylko jedną salę lekcyjną w Kazimierza Kurbiela. Od następnego roku szkolnego jedyną salą lekcyjną była izba wynajmowana u Stanisława Gila.

W maju 1947 roku kierowniczka Janina Górska została na własne życzenie przeniesiona do Krakowa, a jej zadania przejęła Stanisława Żołądź.

W roku szkolnym 1947/1948 zajęcia lekcyjne odbywały się u gospodarza Władysława Kitlińskiego, jednak Inspektorat Szkolny ze względu na brak odpowiednich warunków zniósł jeden etat, a w szkole pozostawiono tylko trzy oddziały. Starsi uczniowie kontynuowali naukę w szkole zbiorczej w Iwanowicach.

Wiosną 1948 roku Straż Pożarna w Poskwitowie podjęła decyzję o budowie Domu Ludowego, w którym pomieszczenia na piętrze miały zostać przeznaczone na sale lekcyjne, aż do momentu wybudowania budynku szkoły przez Urząd Gminy Iwanowice. Na ten cel Inspektorat Szkolny przeznaczył kawałek ziemi z placu szkolnego. W czerwcu 1948 roku rozpoczęto budowę placówki.  W tym celu w następnym miesiącu miejscowa straż pożarna wraz z uczniami zorganizowała przedstawienie pt. Nagrodzone bohaterstwo oraz zabawę taneczną. Dochód w wysokości 15 tysięcy złotych przeznaczono na budowę Domu Ludowego. W roku szkolnym 1948/1949 w szkole funkcjonowały cztery oddziały. W kolejnym roku szkolnym wynajęto drugą salę na potrzeby lekcyjne u gospodarza Lucjana Kurbiela. Zatrudniono drugą nauczycielkę: Janinę Dymacz. W roku szkolnym 1949/1950 szkoła przedstawiła aż 12 akademii oraz jedno przedstawienie, z którego dochód przeznaczono na zakup podarunków dla uczniów z okazji Dnia Dziecka. W roku szkolnym 1950/1951 szkoła była dwuklasówką. Zatrudniono nową nauczycielkę Marię Rynkiewicz, która zastąpiła Janinę Dymacz. W szkole działały organizacje: Liga Przyjaciół Żołnierza i P.C.K. Liga Przyjaciół Żołnierza prowadzone przez nauczycielki Marię Rynkiewicz i Stanisławę Żołądź. Uczniowie zobowiązani byli uczestniczyć w uroczystościach pierwszomajowych na terenie Gminy Iwanowice oraz obchodzić Międzynarodowy Dzień Dziecka. Od roku szkolnego 1952/1953 kierownictwo szkoły objęła Maria Rynkiewicz zastępując Stanisławę Żołądź, która wyjechała do Tarnowa.

W roku szkolnym 1955/1956 na miejsce Wiesławy Wilk (Zębala) zatrudniona została nauczycielka Zdzisława Lepiarczyk z Iwanowic, która codziennie dojeżdżała rowerem, gdyż mieszkańcy Poskwitowa nie chcieli użyczyć jej mieszkania.

W latach pięćdziesiątych XX wieku Komitet Rodzicielski podejmował starania zmierzające do budowy budynku szkoły. W tym celu rodzice zabiegali wytrwale i konsekwentnie o pomoc urzędników gminnych, lecz nie zawsze spotykali się tu z aprobatą swojego pomysłu. Miejscowe władze udało się jednak przekonać dzięki ustawicznemu „kołataniu” i przypominaniu o inicjatywie. Aby pozyskać środki na opracowanie projektu szkoły Komitet Rodzicielski organizował imprezy kulturalno-oświatowe. Dzięki zebranym środkom opracowano projekt, po czym przystąpiono do zakupu podstawowych materiałów budowlanych.

W 1956 roku szkoła została wciągnięta do planu budowy szkół w powiecie miechowskim. Gromadzka Rada Narodowa w Iwanowicach podjęła decyzję konieczności budowy szkoły w Poskwitowie. Przystąpiono do załatwiania formalności związanych z budową placówki. Powołano Komitet Budowy Szkoły z czołowym działaczem Antonim Kitlińskim. W celu zebrania środków na budowę szkoły Kazimiera Kurbiel, członkini Komitetu, organizowała objazdowe przedstawienia. Bardzo aktywnie na rzecz budowy szkoły działał także Stanisław Gil z Poskwitowa.

Od roku szkolnego 1959/1960 w szkole zaczęła funkcjonować klasa szósta. W tym roku szkolnym na emeryturę odeszła kierowniczka Maria Rynkiewicz. Na jej miejsce przyszedł Stanisław Jasiówka z Iwanowic, który wcześniej był nauczycielem w Szkole Podstawowej w Iwanowicach.  Pracował w szkole poskwitowskiej razem ze swą żoną Krystyną oraz Zdzisławą Lepiarczyk. Do placówki uczęszczało wówczas 95 dzieci.

Już 19 X 1959 roku Stanisław Jasiówka został jednak szybko przeniesiony do Pogwizdowa, a zastąpił go w Poskwitowie Franciszek Woźniak, który przybył tu z żoną Zofią, także nauczycielką.

 

20 X 1959 roku był dniem szczególnym, bowiem wtedy odbyła się pierwsza lekcja w nowo wybudowanym budynku szkolnym. Szkoła została uroczyście przekazana na wniosek kierownika szkoły przez podinspektora Ludwika Krzyżaka i przedstawicieli P.P.B.

6 I 1960 roku odbyła się pierwsza noworoczna zabawa choinkowa w nowym budynku szkoły. W uroczystości wzięły udział m.in. władze szkolne, inspektor Teofil Dziedzic i podinspektor Ludwik Krzyżak. Z tym drugim wiąże się ciekawe wspomnienie: podczas jednej z takich wizytacji podinspektor Krzyżak obserwował lekcje nauczycielki Zdzisławy Lepiarczyk prowadzoną jeszcze w wynajmowanym przez szkołę pomieszczeniu u gospodarza Władysława Kitlińskiego. Wydarzyła się wówczas ciekawa sytuacja: zamyślony Krzyżak przechadzał się po pomieszczeniu obserwując lekcję prowadzoną przez panią Lepiarczyk, a że był mężczyzną bardzo wysokim (mierzącym 2 metry wzrostu), zahaczył głową o rurę kozy (pieca węglowego ogrzewającego pomieszczenie), powodując wydzielenie się z niej dymu, który rozprzestrzenił się po całej izbie, powodując konsternację wśród uczniów. Ku uciesze wychowanków lekcja została odwołana, wizytacja przełożona, a uczniowie zostali zwolnieni do domu.

 

Szkoła w dalszym ciągu była wykańczana, usuwano usterki i niwelowano teren wokół budynku. Prace te wykonywali w czynie społecznym mieszkańcy Poskwitowa, których mobilizował przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego Antoni Domagała.

20 XI 1960 roku przy szkole posadzone zostały topole od strony remizy i sosny wzdłuż drogi.

Od 1960 roku zatrudniono czwartą nauczycielkę Emilię Kaszowską.

Kierownik Franciszek Woźniak zorganizował w tym roku Zespół Teatralno-Amatorski. Woźniak często wystawiał sztuki teatralne, nawet bardzo ambitne jak np. Zemstę Aleksandra Fredry. Zespół teatralny wystąpił m.in. w Miechowie (1962 rok), Poskwitowie, Maszkowie i Celinach (1963 rok).

W czerwcu 1961 roku został ukończony po raz pierwszy kurs klasy siódmej dla pracujących.

W roku szkolnym 1961/1962 edukację rozpoczęło już 127 uczniów, a w kolejnym 131. W szkole funkcjonowała organizacja harcerska, prowadzona przez Zofię Woźniak.

Od 1964 roku kolejną siłą nauczycielską w szkole była Krystyna Słomka, przybyła z Naramy.

20 II 1965 roku w szkole jak i w całej wsi Poskwitów zabłysła po raz pierwszy żarówka, na skutek elektryfikacji wsi. W tym samym roku w listopadzie w szkole pojawił się także pierwszy telewizor topaz podarowany przez Wydział Oświaty i Kultury w Miechowie.

27 VIII 1966 roku odbyły się uroczyste Dożynki 1000-lecia, wystawiono sztukę Wesele oraz przygotowano korowód dożynkowy. Fragmenty dożynek zostały nagrane i pokazane w telewizji oraz były relacjonowane przez Radio Kraków. Gromadzkie Dożynki w Poskwitowie w następnym roku były organizowane przez kierownika szkoły Franciszka Woźniaka.

Od roku szkolnego 1966/1967 nowymi nauczycielami w szkole byli: Helena Grochowina, Jerzy Kucala i Halina Smolińska. Odeszli natomiast Emilia Kaszowska i Krystyna Słomka.

28 IV 1968 roku plac przed szkołą został zamieniony na kwietnik. W szkole przybywało nauczycieli w związku z czym pojawiła się potrzeba budowy Domu Nauczyciela. 22 IX 1970 roku uczniowie starszych klas rozpoczęli kopanie fundamentów pod nowy budynek. 10 V 1971 roku wmurowano kamień węgielny pod Dom Nauczyciela.

W dniach 21-24 I 1973 roku odbyła się wizytacja szkoły prowadzona przez inspektora Stanisława Czarnieckiego z Miechowa, podczas której szkoła otrzymała ocenę: + dobry. Podczas wizytacji w dniu 17-18 XII 1974 roku szkoła otrzymała już ocenę: bardzo dobry.

Rok szkolny 1973/1974 rozpoczął zespół nauczycielski w składzie: Franciszek Woźniak (dyrektor), Zdzisława Gadula (Lepiarczyk) , Krystyna Barwiec, Jolanta Oleksy, Maria Kuman, Jadwiga Rosół (Bebak), Zofia Warszawska, Zofia Woźniak. 14 VIII 1974 roku odbyła się wielka uroczystość przekazania Domu Nauczyciela.

W latach 60. i 70. i 80. XX wieku szkoła organizowała wycieczki dla uczniów m.in. do Oświęcimia, Zakopanego, Czorsztyna, Krakowa, Warszawy, w Sudety, w Góry Świętokrzyskie, szlakiem Orlich Gniazd.

W roku szkolnym 1984/1985 na stanowisko dyrektora szkoły powołany został historyk, mgr Wiesław Woźniak, który dotychczas pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w pobliskich Celinach. Nowy dyrektor był osobą ustawicznie pogłębiającą swoją wiedzę. 1 X 1987 roku wyjechał na studia doktoranckie w Akademii Nauk Społecznych w Warszawie. Na stanowisku w Poskwitowie zastąpiła go A. Woźniak. 15 XI 1987 roku zmarł wieloletni dyrektor szkoły, a następnie inspektor oświaty i wychowania mgr Franciszek Woźniak.

19 XI 1987 roku szkolna Drużyna Harcerska pod kierunkiem D. Kowinowej zdobyła zaszczytne miano Drużyny Grunwaldzkiej.

Rok szkolny 1990/1991 był okresem ważnych zmian w życiu szkoły. Stanowisko dyrektora objęła mgr Joanna Płocha (Kowalska). Symbolicznym wydarzeniem świadczącym o zakończeniu epoki komunizmu było wspólne spotkanie opłatkowe z udziałem władz Gminy Iwanowice oraz księżmi z parafii Iwanowice. W tym roku uczennica K. Znamirowska zdobyła dwa wyróżnienia w międzynarodowym konkursie plastycznym. Wyróżniającym się uczniem był także T. Rusek. W roku szkolnym uczennica M. Krzyworzeka została wyróżniona w Międzynarodowym Przeglądzie Plastycznym Kraków-Norymberga. W maju 1991 roku w Przestańsku odbył się festyn majowy, z którego dochód został przeznaczony na rozbudowę szkoły. W następnym roku do użytku oddano ubikacje szkolne, dzięki zaangażowaniu Rady Rodziców, a w szczególności Przewodniczącego Piotra Chwastka.

W latach 1991-2005 dyrektorem szkoły była mgr Małgorzata Mucha. W 2000 roku placówka otrzymała imię Świętego Franciszka z Asyżu. W latach 2005-2019 oprócz Szkoły Podstawowej funkcjonowało także Gimnazjum w Poskwitowie, którego uczniowie osiągali świetne wyniki w egzaminach i konkursach. Patronem Gimnazjum był także Św. Franciszek, którego sztandar uroczyście nadano szkole w dniu 4 V 2008 roku. Coroczną atrakcją obydwu szkół był organizowany festyn rodzinnmajowy, podczas którego organizowane były konkursy, zabawy oraz atrakcje dla uczniów. Zapraszano znane i interesujące osoby. Placówkę odwiedzali także krakowscy Bracia Franciszkanie, zaprzyjaźnieni ze Szkołą.

W lutym 2005 roku Rada Gminy Iwanowice podjęła uchwałę o likwidacji szkoły z dniem 31 VIII 2005 roku. Jednak już 1 IX 2005 roku założona została placówka, która działa jako szkoła publiczna prowadzona przez osobę fizyczną mgr Michała Znamirowskiego. Dyrektorem nowej szkoły została mgr Małgorzata Mucha. Od 1 III 2007 roku funkcję dyrektora szkoły pełni mgr Anna Rerak.

W ostatnich latach placówka osiąga bardzo wysokie wyniki z egzaminów gimnazjalnych oraz bierze udział w szeregu projektów edukacyjnych. Tradycją są organizowane corocznie przez szkołę tzw. festyny rodzinne. W związku ze śmiercią Organu Prowadzącego Szkołę mgr Michała Znamirowskiego 29 X 2020 roku, obowiązki Organu Prowadzącego Szkołę pełni mgr Monika Świątek.

 

Na podstawie:

Kronika szkolna [Poskwitów] lata 1911-1993

 

J. Kucala: Trochę historii w: Teraz szkoła! Pismo Szkoły Podstawowej im. Św. Franciszka z Asyżu w Poskwitowie. Numer okolicznościowy 15 X 2000 s. 4

 

Michał Znamirowski: Dwie nowe szkoły w Poskwitowie w: Teraz szkoła! Pismo Szkoły Podstawowej im. Św. Franciszka z Asyżu w Poskwitowie 12 V 2005 s. 1

 

Anna Rerak: Chciałam być nauczycielką w: Teraz szkoła! Pismo Szkoły Podstawowej im. Św. Franciszka z Asyżu w Poskwitowie III-IV 2007 s. 2

 

Justyna Piekara: Nadanie sztandaru w: Teraz szkoła! Pismo Szkoły Podstawowej im. Św. Franciszka z Asyżu w Poskwitowie V-VI 2008 s. 4

 

Anna Krawczyk: 30 lat samorządu gminnego w: Głos Iwanowic nr 51/2020 s. 14-18

 

Adam Miska: Zarys dziejów Iwanowic, Kraków 1993

 

Wspomnienia p. Wiesława Kurbiela

 

Opracował Stefan Tochowicz